Λόγοι χρήσης ουσιών

Συχνά δίνεται η εντύπωση ότι η χρήση ουσιών είναι αποτέλεσμα ενός μόνο παράγοντα, ενώ τα άτομα που επιλέγουν να οδηγηθούν ακόμα και στην κατάχρηση, το κάνουν έπειτα από την εμφάνιση ενός ξαφνικού και αρνητικού γεγονότος, το οποίο μάλιστα αποτελεί και την βασική αιτία της χρήσης ή της κατάχρησης ουσιών . Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα γίνει μία προσπάθεια να απορρίψουμε τις παραπάνω πεποιθήσεις, περί ενός μόνο παράγοντα, αλλά και της ξαφνικής χρήσης, αφού πρώτα ξεκινήσουμε από το ηλικιακό στάδιο εμφάνισης των ουσιοεξαρτητικών συμπεριφορών.

Ηλικιακά η χρήση ή η κατάχρηση ουσιών ξεκινά από τα πρώτα χρόνια της εφηβικής ζωής συνήθως, όταν δηλαδή το άτομο αναπτύσσει σχέσεις με ομηλίκους του και μπορεί να σπαταλά χρόνο εκτός οικογενειακού πλαισίου, χωρίς την απαραίτητη επίβλεψη κάποιου ενήλικα. Σε αυτήν λοιπόν την ηλικία κι ενώ συντελούνται μία σειρά επιβαρυντικών παραγόντων, στους οποίους και θα αναφερθούμε, συνήθως το άτομο τείνει να καταφεύγει στην χρήση ουσιών. Οι παράγοντες αυτοί μάλιστα μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στους:

• Ατομικούς
• Περιβαλλοντικούς- Κοινωνικούς
• Οικογενειακούς

Στους ατομικούς, πολύ σημαντικό ρόλο παίζει η αυτοεικόνα, του ατόμου, έτσι λοιπόν αν το άτομο εμφανίζει χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά καταφεύγει στις ουσιοεξαρτήσεις προκειμένου να γίνει αποδεκτό από την υπόλοιπη ομάδα ή για να εντυπωσιάσει τους ομηλίκους του, όπως επίσης και η παρορμητικότητα, η οποία μάλιστα κατά την εφηβική ηλικία οξύνεται με το άτομο να επιζητά την αδρεναλίνη μέσω της δοκιμής νέων πραγμάτων, αγνοώντας πλήρως τις πραγματικές επιπτώσεις. Τέλος στους ατομικούς, συγκαταλέγονται και οι βιοψυχικοί παράγοντες, με σημαντικότερη αναφορά την αδυναμία του ατόμου να διαχειριστεί το στρες και το άγχος.

Στους περιβαλλοντικούς - κοινωνικούς, επιβαρυντικά λειτουργεί ο κοινωνικός αποκλεισμός του ατόμου, η έλλειψη ευκαιριών επαγγελματικής του απασχόλησης και η έλλειψη υποστηρικτικών δομών.

Στους οικογενειακούς, λειτουργούν αρνητικά συμπεριφορές όπως η κατάχρηση ουσιών από τους ίδιους τους γονείς, το χαοτικό οικογενειακό περιβάλλον, η συνεχής πίεση και το άγχος εντός του οικογενειακού πλαισίου, ο καταναλωτικός τρόπος ζωής, η έλλειψη συναισθηματικών δεσμών, η βία, η παραμέληση, οι υπέρμετρες οικογενειακές συγκρούσεις, η αναποτελεσματική επίβλεψη από τους γονείς καθώς και η έλλειψη επικοινωνίας.

Επομένως, από τα παραπάνω μπορούμε εύκολα να κατανοήσουμε ότι η χρήση ουσιών και ενδεχομένως η κατάχρηση στην πορεία, είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων οι οποίοι συμβάλλουν αρνητικά κατά τη διαδικασία της ψυχικής «σχηματοποίησης» του ατόμου, με τέτοιο τρόπο ώστε η αδυναμία διαχείρισης των δυσμενών και ψυχοπιεστικών γεγονότων στην ζωή του να θεωρείται δεδομένη, τα οποία όμως σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν αιτία χρήσης ή κατάχρησης ουσιών, αλλά στην πραγματικότητα παράγοντες πυροδότησης ελλειμμάτων, τα οποία προσπαθεί να καταστήσει διαχειρίσιμα μέσα από την κατάχρηση ουσιών.